توبه و عذاب (قرآن)از آثار توبه که در آیات قرآن به آن اشاره شده، «نجات از عذاب» است. ۱ - نجات از عذاب مضاعفتوبه، سبب رهايى از عذاب مضاعف، هميشگى و ذلت بار در قیامت: «يُضعَف لَهُ العَذابُ يَومَ القِيمَةِ ويَخلُد فيهِ مُهانا • الّا مَن تابَ وءامَنَ وعَمِلَ عَمَلًا صلِحًا فَاولكَ يُبَدّلُ اللَّهُ سَيّاتِهِم حَسَنتٍ وكانَ اللَّهُ غَفورًا رَحيما؛عذاب او در قیامت مضاعف می‌گردد، و همیشه با خواری در آن خواهد ماند! مگر کسانی که توبه کنند و ایمان آورند و عمل صالح انجام دهند، که خداوند گناهان آنان را به حسنات مبدّل می‌کند؛ و خداوند همواره آمرزنده و مهربان بوده است!» ۲ - نجات از عذاب جهنمتوبه، سبب نجات از عذاب جهنّم: ۱. «الَّا الَّذينَ تابوا واصلَحوا وبَيَّنوا فَاولكَ اتوبُ عَلَيهِم وانَا التَّوّابُ الرَّحيم • انَّ الَّذينَ كَفَروا وماتوا وهُم كُفّارٌ اولكَ عَلَيهِم لَعنَةُ اللَّهِ والمَلكَةِ والنّاسِ اجمَعين • خلِدينَ فيها لايُخَفَّفُ عَنهُمُ العَذابُ ولا هُم يُنظَرون؛مگر كسانى كه توبه كردند، و اعمال بد خود را جبران نمودند، و آنچه را كتمان كرده بودند، بيان كردند؛ من توبه آنها را مى‌پذيرم؛ كه من توبه‌پذير و مهربانم. كسانى كه كافر شدند، و در حال کفر از دنیا رفتند، لعنت خداوند و فرشتگان و همه مردم بر آنها خواهد بود. و هميشه در آن لعن و دورى از رحمت پروردگار باقى مى‌مانند؛ نه از عذابشان كاسته مى‌شود، و نه مهلتى به آنان داده مى‌شود.» ۲. «انَّ المُنفِقينَ فِى الدَّركِ الاسفَلِ مِنَ النّارِ ... • الَّا الَّذينَ تابوا ...؛منافقان در پایین‌ترین درکات دوزخ قرار دارند؛ و هرگز یاوری برای آنها نخواهی یافت! ... مگر آنها که توبه کنند....» ۳. «فَخَلَفَ مِن بَعدِهِم خَلفٌ اضاعُوا الصَّلوةَ واتَّبَعُوا الشَّهَوتِ فَسَوفَ يَلقَونَ غَيّا • الّا مَن تابَ وءامَنَ وعَمِلَ صلِحًا فَاولكَ يَدخُلونَ الجَنَّةَ ولا يُظلَمونَ شيا؛امّا پس از آنان، فرزندان ناشایسته‌ای روی کار آمدند که نماز را تباه کردند، و از شهوات پیروی نمودند؛ و بزودی (مجازات) گمراهی خود را خواهند دید! مگر آنان که توبه کنند، و ایمان بیاورند، و کار شایسته انجام دهند؛ چنین کسانی داخل بهشت می‌شوند، و کمترین ستمی به آنان نخواهد شد.» ۴. «ولَولا فَضلُ اللَّهِ عَلَيكُم ورَحمَتُهُ فِى الدُّنيا والأخِرَةِ لَمَسَّكُم فى ما افَضتُم فيهِ عَذابٌ عَظيم؛و اگر فضل و رحمت الهی در دنیا و آخرت شامل شما نمی‌شد، بخاطر این گناهی که کردید عذاب سختی به شما می‌رسید!» مقصود از فضل خدا در آیه، مهلت دادن به گناهکاران برای توبه است. ۵. «لِيَجزِىَ اللَّهُ الصدِقينَ بِصِدقِهِم ويُعَذّبَ المُنفِقينَ ان شاءَ او يَتوبَ عَلَيهِم انَّ اللَّهَ كانَ غَفورًا رَحيما؛هدف این است که خداوند صادقان را بخاطر صدقشان پاداش دهد، و منافقان را هرگاه اراده کند عذاب نماید یا (اگر توبه کنند) توبه آنها را بپذیرد؛ چرا که خداوند آمرزنده و رحیم است.» ۶. «... فَاغفِرلِلَّذينَ تابوا ... وقِهِم عَذابَ الجَحيم؛... پس کسانی را که توبه کرده بیامرز، ... و آنان را از عذاب دوزخ نگاه دار!» ۷. «انَّ الَّذينَ فَتَنُوا المُؤمِنينَ والمُؤمِنتِ ثُمَّ لَم يَتوبوا فَلَهُم عَذابُ جَهَنَّمَ ولَهُم عَذابُ الحَريق؛کسانی که مردان و زنان باایمان را شکنجه دادند سپس توبه نکردند، برای آنها عذاب دوزخ و عذاب آتش سوزان است!» ۳ - پانویس۴ - منبعفرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «آثار توبه (نجات از عذاب)». |